Rapport Mediaconcentratie 2017: Vlaamse mediabedrijven wapenen zich tegen internationale grootmachten

De Vlaamse Regulator voor de Media, de onafhankelijke toezichthouder voor de Vlaamse audiovisuele media, publiceert vandaag het rapport ‘Mediaconcentratie in Vlaanderen 2017’.

De algemene conclusie is dat…

• De Vlaamse mediamarkt in grote transitie is. De Vlaamse mediaspelers proberen zich namelijk te wapenen tegen de internationale grootmachten. Als voorbeeld kan hier verwezen worden naar de wijzigingen in de aandeelhoudersstructuur van Medialaan (volledig in handen van De Persgroep).
• De concentratie is het hoogst bij de distributietak. Bij de gedrukte media blijkt bijvoorbeeld dat de distributie quasi in handen is van één grote speler (Bpost). Bij televisie neemt Telenet de belangrijkste positie in.
• Op het internet zijn het voornamelijk buitenlandse bedrijven die de sleutelposities in handen hebben. De populairste sociale media, appwinkels en zoekmachines in Vlaanderen zijn eigendom van Amerikaanse bedrijven. Dit heeft enkele minder positieve gevolgen voor de Vlaamse mediasector. Om deze concurrentie het hoofd te bieden, gaan Vlaamse reclameregies steeds vaker samenwerken op vlak van online reclame. Zo zijn er gezamenlijke initiatieven als Buymedia.be en MobilePremium.
• In de Vlaamse mediasector komen veel vormen van horizontale, verticale en crossmediale concentratie voor. Dit geldt in en tussen segmenten van verschillende mediavormen (vb. overname Base door Telenet en overname Mobile Vikings door Medialaan).
• Het Vlaamse aanbod aan klassieke mediaproducten is voor 80 tot 100% van de markt in handen van acht mediagroepen. Dit kan een risico inhouden voor de diversiteit van het aanbod.
  • Op radiovlak blijft het VRT-aandeel meer dan de helft bedragen.
  • De dominante televisiedistributeur Telenet is in toenemende mate actief in andere delen van de televisiewaardeketen. Zo is Telenet door de participatie in De Vijver Media actief in productie (Woestijnvis) en aggregatie (zenders VIER, VIJF en ZES). Daarnaast nam het bedrijf ook mobiele telefonie-operator Base over.
  • De krantenmarkt wordt gedomineerd door slechts twee grote uitgevers: De Persgroep en Mediahuis.

Belangrijkste conclusies per mediasoort

Radio:

• Ten gevolge het overwicht van de VRT-zenders blijft de concentratie binnen de Vlaamse radio zeer groot.
• De voorbije maanden liep er een erkenningsronde voor netwerkradio- en lokale radio-omroeporganisaties. Er zijn vier frequentiepakketten voor netwerkradio’s toegewezen aan SBS Belgium (S-radio), Vrije Brugse Radio Omroep (VBRO), CFM (HIT!) en BG Consulting (Stadsradio Vlaanderen). Voor lokale radio’s zijn er 123 frequentiepakketten beschikbaar.
• De licenties voor de landelijke en regionale private radio-omroeporganisaties werden verlengd met vier jaar. Ze worden wel decretaal verplicht om vanaf 1 september 2018 ook uit te zenden via DAB+. Momenteel zenden Qmusic, Joe en de VRT-zenders al uit via DAB+.

Televisie:

• De televisieomroeporganisaties blijven zich verder richten naar specifieke doelgroepen. De zenders focussen meer en meer op niches om zo beter in te spelen op de advertentiemarkt. Zo startte midden juli 2017 Eclips TV, een nieuwe themazender die zich richt op senioren en mantelzorgers.
• Sommige regionale omroepen hebben het financieel moeilijk. Naar aanleiding van een kritische studie over de Vlaamse regionale televisieomroepen werden de samenwerkingsovereenkomsten tussen de regionale omroepen en de Vlaamse overheid en de decretale bepalingen inzake regionale omroep herbekeken. In juli 2017 werd er een conceptnota goedgekeurd door de Vlaamse Regering.
• Op distributievlak blijft Telenet de belangrijkste speler. Er zijn echter nieuwe initiatieven zoals Stievie Premium.

Geschreven pers:

• Door de dalende verkoopcijfers en advertentieopbrengsten blijft de gedrukte pers het moeilijk hebben. Dit geldt voornamelijk voor de magazines. Bij de dagbladen wordt de daling in de gedrukte verkoop voor een stuk gecompenseerd door stijgende digitale verkoopcijfers.
• De concentratie bij de uitgeversgroepen van kranten is sterk toegenomen door de oprichting van Mediahuis in 2013. De zeven belangrijkste betalende kranten worden sindsdien uitgegeven door slechts twee uitgeverijen: De Persgroep en Mediahuis.