De associaties van de Belgische kranten- en magazineuitgevers – Vlaamse Nieuwsmedia, Les Journaux Francophones Belges en The Ppress – vragen efficiëntere instrumenten om de negatieve gevolgen van online hergebruik van artikels zonder toelating of licentie te counteren. Ze stellen in een gezamenlijke studie (te vinden op MediaSpecs Insights) een hoge mate van piraterij en ongelicenseerd herschrijven van hun artikels vast. Dit zorgt voor gemiste inkomsten in een tijd waarin uitgevers kampen met omzetdalingen en extra investeren in de digitalisering van hun diensten.
Kranten- en magazineartikels worden online vaak gekopieerd of herschreven zonder toelating. Voor de Belgische kranten alleen al, verschijnt dagelijks gemiddeld 6% van de artikels uit de papieren krant en 27% van de artikels verschenen op de krantensites ergens online zonder dat daarvoor de nodige licentie werd afgesloten. Indien voor dit hergebruik de nodige licenties zouden worden afgesloten, komt dit voor de uitgevers neer op een maximale derving van 34 miljoen euro op jaarbasis. Daarnaast zijn er gemiste advertentie-inkomsten; sites van kranten en magazines verliezen waardevolle aandacht van lezers, omdat hun artikels in gepirateerde, geparasiteerde of geaggregeerde vorm ook elders te lezen zijn.
Het eenvoudigweg kopiëren van artikels zonder licenties is op retour. Er is echter een verschuiving naar parasitisme of het herschrijven van artikels zonder creatieve inbreng van de herschrijver. Een voorbeeld van parasitisme is om in het ‘nieuwe’ artikel enkel de zinsconstructie van het originele artikel lichtjes te wijzigen. De associaties schatten dat de advertentiederving voor Belgische kranten door piraterij jaarlijks tussen de 1 en 10 miljoen euro ligt; voor parasitisme ligt de geschatte derving tussen 0,2 en 2 miljoen euro.
Deze gemiste inkomsten zijn belangrijk in het licht van de hoge omzetverliezen en de nieuwe concurrentie van internationale technologiespelers als Google en Facebook, die belangrijke tussenschakels worden in de distributie en consumptie van onze lokale mediacontent en een aanzienlijk deel van de Belgische online reclameomzet binnenhalen. Ongelicenseerd hergebruik van artikels staat bovendien de uitbouw van een duurzaam digitaal betaalmodel in weg.
Uitgevers benadrukken dan ook de waarde van licenties in het digitale mediaverkeer als noodzakelijke bouwstenen voor het digitale uitgeefmodel van morgen. Ze pleiten voor efficiëntere juridische instrumenten zoals – naar analogie van de audiovisuele sector – de erkenning van hun naburig recht en een vermoeden van overdracht van rechten naar de uitgever van alle componenten van een geschreven persartikel, de toepassing van de wet en de aanstelling van één bevoegde rechtbank, een verduidelijking van de bevoegdheden van agenten die hergebruik zonder toelating vaststellen en de invoering van snellere, minder dure procedures voor de stopzetting van dit hergebruik.
