De koekoek is die vogel die zijn eieren legt in de nesten van andere soorten, nadat hij hun eieren er eerst uitgewipt heeft. Hij maakt dus gebruik van de ouderlijke zorg van andere vogels om zijn eigen kroost groot te brengen. Het beestje wordt soms gebruikt als een metafoor voor sluwe profiteurs die de zwakke punten van anderen uitbuiten. Dat is karikaturaal wat je van de Franstalige openbare omroep zou kunnen denken bij het lezen van de 18 bladzijden tellende nota die drie economen opstelden over het “businessmodel van de geschreven pers in de Franse Gemeenschap”.
In een notendop biedt de RTBF gratis geschreven kwaliteitsnieuws aan online, hetgeen oneerlijke concurrentie vormt voor de nieuwsmerken die soortgelijke inhoud op de Franstalige markt te gelde proberen te maken. Dit is geen nieuwe kwestie, maar ze dook opnieuw op tijdens de soms verhitte discussies over de nieuwe beheersovereenkomst van de RTBF.
Ze is niet specifiek voor het Franstalige landsgedeelte: de beheersovereenkomst van de VRT heeft ook betrekking op het aanbod van de VRT NWS, dat voor 55% moet worden gekoppeld aan het audiovisuele aanbod, en dus geen zelfstandig schriftelijk informatieaanbod mag vormen.
Om dit debat te kaderen kunnen we teruggrijpen naar de CIM Internet-studie om de nieuwskrachten in de twee regio’s te schatten. Dan blijkt dat RTBF info een relatief bescheiden aandeel vertegenwoordigt aan Franstalige zijde. Andere kanalen, waaronder volledig gratis media zoals 7 sur 7 en RTL Info, hebben een hogere reach. VRT NWS bevindt zich in een gevoeligere positie, omdat hij veel hoger scoort binnen zijn taaluniversum.
Het is weliswaar duidelijk dat niet enkel de kwestie van het bereik speelt. In de nota van de drie professoren wordt niet zonder reden ingegaan op de bereidheid van de lezers om voor deze online-informatie te betalen. Het document is echter vrij beknopt over het nieuws dat ook gratis op sociale netwerken wordt opgepikt, wat voor lokale nieuwsmerken een andere vorm van concurrentie vormt die niet noodzakelijk minder sterk is, maar wel moeilijker te bestrijden. Uiteindelijk zitten er dus wel meer dan een koekoeksfamilie in het nest van ons digitale ecosysteem.
Redactie: MM.