Vlamingen spenderen elke dag gemiddeld 182 minuten, of 3 uur en 2 minuten, op hun smartphone. Dat blijkt uit de resultaten van de Digimeter, het jaarlijks onderzoek dat peilt naar de digitale gewoontes van Vlamingen. Voor het eerst sinds de eerste Digimeter is dat aantal minuten stabiel gebleven.
Het is de 17de keer dat de Digimeter het mediagebruik en de digitale gewoontes en vaardigheden van de Vlaming onderzocht. De voorbije jaren steeg de gemiddelde smartphonetijd gestaag. De coronaperiode betekende een boost: vanaf 2021 kwam er gemiddeld ongeveer een halfuur schermtijd bij, tot een totaal van drie uur bij de gemiddelde Vlaming, en vier uur bij jongeren. Na de coronaperiode is die tijd niet meer sterk gestegen, maar ook niet opnieuw gedaald.
Voor het eerst is het aantal minuten hetzelfde gebleven: zowel in 2023 als in 2024 spendeerde de Vlaming gemiddeld 182 minuten op zijn of haar smartphone. De slokop van die tijd blijven sociale media en chatapps, maar voor het eerst is daar een lichte daling in vast te stellen tegenover vorig jaar. Extra minuten gaan naar AI-tools, die al dan niet via de browserapp bereikt worden.
Tegelijk is de smartphone meer dan ooit een bron van tegenstrijdigheden. Mensen, en vooral jongeren, gebruiken het toestel voor steeds meer dagelijkse bezigheden, zoals shoppen, bankieren of het nieuws volgen, maar ze beseffen dat ze er afhankelijk van worden. Ze tonen zich voorts bezorgd over hun online privacy en over fake news dat via hun telefoon hun wereld binnenkomt. Om zichzelf te behoeden voor die tegenstrijdigheden, proberen jongeren zichzelf regels op te leggen over schermtijd, maar het lukt hen niet die regels ook op te volgen.
“De haat-liefdeverhouding tussen smartphones en jongeren groeit. Maar omdat het hen niet lukt om voor zichzelf regels op te leggen, kijken ze naar ouders, scholen of de overheid om dat te doen“, zegt professor maatschappij en innovatie Lieven De Marez (imec/UGent). “Voor bijvoorbeeld een verbod op smartphones tijdens lessen is er bij de groep van de jongeren zeker een draagvlak.”
Artificiële intelligentie breekt volledig door bij de Vlaming, en vooral bij jongeren
Het gebruik van artificiële intelligentie (AI) is volledig doorgebroken bij de Vlaming, vooral jongeren hebben zich AI eigen gemaakt.
Vorig jaar werd AI voor het eerst meegenomen in de Digimeter-bevraging. Toen was al duidelijk dat de technologie meteen voor een nooit geziene omslag had gezorgd in de digitale gewoontes van Vlamingen. Nu blijkt AI veel gekend en gebruikt onder de Vlamingen. Bijna elke Vlaming (93 procent) kent het en 71 procent zegt het te kunnen uitleggen.
Bijna de helft van de Vlamingen (45%) heeft generatieve AI-tools, zoals ChatGPT, het afgelopen jaar gebruikt. 28 procent is een ‘gewoontegebruiker’, en gebruikt generatieve AI elke maand.
“Terwijl andere platformen, zoals TikTok of Netflix, meerdere jaren nodig hadden om door te breken, is dat bij ChatGPT al na een jaar het geval. Dat is nooit gezien in de technologiewereld“, vertelt Lieven De Marez (imec/UGent). “Dat het snel zou gaan, wisten we, maar dat het zo snel zijn intrede zou maken, hadden we niet verwacht.”
Jongeren zijn koploper als het aankomt op het gebruik van AI-tools.
- Twee derde van de 18- tot 24-jarigen (68 procent, +26 procentpunten) is een actieve gebruiker.
- De helft van de 25- tot 34-jarigen (45 procent, +14 procentpunten) is een actieve gebruiker.
- Onder de studenten wordt AI nog meer gebruikt: 72 procent van hen is een actieve gebruiker.
- Nog opvallend: 13 procent van de jongeren en 11 procent van de studenten betaalt voor zijn of haar AI-tool, terwijl dit groepen zijn die doorgaans weinig tot geen geld in betalende technologie steken.
Tegelijk zorgt artificiële intelligentie voor aanzwellende bezorgdheden. Mensen maken zich zorgen over fake news die AI kan verspreiden, dat ze het verschil niet meer zouden zien tussen wat door een persoon of door AI is gemaakt, en over de negatieve impact die de technologie kan hebben.
“AI is een polariserende splijtzwam“, zegt professor De Marez. “Zowel de groep die positief tegenover AI staat, als die er negatief tegenover staat, groeit. Bepaalde groepen kunnen dankzij AI efficiënter werken of studeren, terwijl andere mensen er weinig raad mee weten. Dit dreigt een nieuwe kloof te worden in de samenleving. Het wijst op de nood aan doorgedreven opleidingen. Scholen, bedrijven en de overheid moeten hier samen mee aan de slag gaan: er is meer nodig dan een enkele les mediawijsheid om iedereen mee te krijgen.”
De Digimeter peilt jaarlijks naar de digitale gewoontes en vaardigheden van Vlamingen. Voor deze 17de editie zijn 2.845 Vlamingen boven de 18 jaar bevraagd. Deze data werden gekoppeld aan gegevens uit mobileDNA, een app die smartphonegebruik gedetailleerd analyseert.
Volgens Vlaams mediaminister Cieltje Van Achter (N-VA) bewijzen de resultaten hoe “cruciaal mediawijsheid is“. “Jongeren in Vlaanderen omarmen AI in sneltempo: bijna 7 op de 10 gebruiken het regelmatig. Tegelijkertijd maakt 82 procent van de Vlamingen zich zorgen over de rol van AI in de verspreiding van desinformatie”, zegt de minister. “Het is positief dat jongeren bewuster omgaan met technologie en privacy, maar de nood aan digitale vaardigheden blijft groot. Via Mediawijs en andere initiatieven zetten we daarom volop in op kritisch denken, zodat jongeren AI niet alleen slim gebruiken, maar ook bestand zijn tegen desinformatie en manipulatie in de digitale wereld.”
BRON: BELGA.
